MÜTERCİM ÂSIM EFENDİ

MÜTERCİM ÂSIM EFENDİ
01 SUBAT 2010 PAZARTESI

İsmi Ahmed Ayntâbî olup "Mütercim Âsım" unvanıyla meşhur olmuştur. İlim tahsîlini Antep'te tamamladıktan sonra İstanbul'a geldi. Arapça'nın muteber lügatlerin­den Firuzâbâdî'nin Kâmûsu'l-Muhîtini (el-Okyânusu'l-Basît fî Tercemeti'l-Kâmusi'l-Muhît) adıyla ve Fars­ça'nın muteber lügatlerinden Burhân-ı Kâtı'ı (Tibyân-ı Nâfi' der Terceme-i Burhân-ı Katı') adıyla tercüme ede­rek ilme iki büyük hizmet etmiş ve Sultân Üçüncü Selîm ve Sultân Mahmûd Hân'ın ihsanlarına nail olmuştur. Kâmûs'u Sultân İkinci Mahmûd'un emri ile basıldı ve bütün kütüphanelere birer nüsha dağıtıldı.

Mütercim Âsım Efendi, Burhân-ı Kâtı' tercemesinde Farsça kelimeleri, eserin mukaddimesinde bildirdiği otuz­dan fazla lügatten mukayeseli olarak vermiştir. Türkçe mânâları verirken; Türkî'de (herkesin anladığı kelimeler için), "Türkistan'da" (Türkiye dışındaki Türkçe kelimeler­de), "Türkî-i kadîm" (eski Türkçe), "Türkî-i gayr-ı meşhur", "Türkî-i mehcûr" (unutulmuş kelimeler), "Taşra Türkçesi", "Rûmî", "Istılah", "Avâmî Türkî" gibi îzâhları da vermiştir.

Merhûm'un târihe, Arap ve Fars diline tam vukufu vardı. Âsım Efendinin Arapça'nın daha kojay tahsîli ga­yesiyle manzum olarak yazdığı Tuhfe-i Âsim, "Terce­me-i Siyeri'l-Halebî" ve Akaide dâir "Merahu'l-Meâlî fî Şerhi'l-Emâlî" başlıca eserlerindendir. Güzel şiirleri de vardır. Vakanüvîs (resmî tarihçi) olmuş "Vekâyi'-i Selîmiyye" ismiyle yazdığı târih basılmıştır. 1235 (M.1820) târihinde Üsküdar'daki hanesinde vefat etmiş olup kabri Üsküdar'da Nuhkapısı civarındaki kabristandadır.