"BÜTÜN İNSANLAR FIKIHTA EBÛ HANİFE'NİN IYÂLİDİR"

"BÜTÜN İNSANLAR FIKIHTA EBÛ HANİFE'NİN IYÂLİDİR"
25 NİSAN 2010 PAZAR

İmâm-ı Rabbânî Hazretleri buyurdu ki: "Zahir ulemâ­sı, İmâm-ı Âzam'ın (r.h.) içtihatlarını, dikkatinin kemâli ve istinbat (hükümleri alış) ciheti kapalı olduğu için ne­redeyse inkâr eder ve onun kitap ve sünnete muhalif olduğunu zannederler. O, verâ ve takvası bereketi ve sünnete tâbi olma devleti ile ictihad ve istinbatta öyle büyük bir dereceye nail olmuştur ki başkaları onu anla­maktan âciz kalmış ve mânâlarındaki incelik sebebi ile onun içtihatlarını kitap ve sünnete muhalif zannetmiş­lerdir. Onun ve ashabının ashâb-ı re'y olduğunu zan­netmişlerdir. Bütün bunlar, onun ilim ve dirayetinin haki­katine ulaşamadıkları ve onun anlayış ve firâsetine muttalî olamadıkları içindir. Ancak İmâm-ı Şafiî, onun müdekkik bir fakih olduğunu bir nebze bulmuş ve "Bütün insanlar fıkıhta Ebû Hanîfe'nin ıyâlidir." buyurmuştur...

İmam Ebû Hanîfe (r.h.), sünnete uymak hususunda herkesten daha öndedir. O, mürsel hadîslerin de müsned hadîsler gibi uyulmaya lâyık olduğuna inanır ve bu hadîs­leri re'ye (içtihada) takdim eder. Aynı şekilde sahabenin sözlerini, -beşeriyetin en fazîletlisi olan Peygamber Efen­dimizin (s.a.v.) sohbeti şerefîne nail oldukları için- kendi re'yine (içtihadına, görüşüne) takdim eder. Diğerleri ise böyle değildir. Bununla beraber muhalifler onun, re'y sahi­bi olduğunu zann eder ve ona edebe uymayan sözler nis-bet ederler. Hâlbuki herkes onun ilim, verâ ve takvadaki kemâlini itiraf etmektedir. Allâhü Teâlâ onları muvaffakiyet ile rızıklandırsın (onlara muvaffakiyet versin) de bu dinin başı, ehl-i İslâm'ın ve müslümanların sevâd-ı a'zamının (kâhir ekseriyetinin) reisi olan bu zâta eziyet vermesinler.

"Onlar, ağızları ile Allah'ın nurunu söndürmek istiyorlar." Bu büyüklere re'yciler diyenler, onların kendi re'yleri ile hükmedip kitap ve sünnete tâbi olmadıklarını zannediyor­larsa, onların bu yanlış inancına göre Müslümanların bü­yük kısmı bid'at ve sapıklık içinde kalmış, hattâ İslâm'dan, çıkmış olurlar. Böyle bir şeye cehaletinden haberi olmayan bir câhil veya maksadı dinin yarısını yok etmek olan bir zındıktan başkası inanmaz"... (Mektûbât, 2-55)

Kaynak: Fazilet Takvimi